GEZEGENİMİZ DÜNYA

GEZEGENİMİZ DÜNYA

Dünya'nın Küreye Benzediğini Neler Kanıtlar          Dünya'nın Şekli ve Boyutları                                    Dünya'nın şekli tam bir küre olmayıp kutuplardan biraz basık,Ekvator bölgesinde ise daha şişkin,küreye yakın bir şekildir.Dünya'nın bu özel şekline GEOİD denir.                             DÜNYA'NIN ŞEKLİNİN SONUÇLARI              1.Ekvator'dan kutuplara gidildikçe yer çekimi artar.            2.Güneş ışınlarının düşme açısı kutuplara gidildikçe daralır. 3.Paralellerin boyları kutuplara gidildikçe küçülür.                 4.Meridyenlerin arası kutuplara gidildikçe daralır.  5.Yeryüzünden yükseldikçe görülen alan genişler.  6.Dünya'nın dönüş hızı Ekvator'dan kutuplara doğru gidildikçe azalır.(Ekvator'da 1670 km / saat,kutuplarda 0 km / saat)                                                                          7.Kuzey kutbundan güneye gidildikçe KutupYıldızı'nın görünüm açısı küçülür.                                                8.Doğuya gidildikçe Güneş daha erken batar.          9.Dünya'nın bir yarısında gece,diğer yarısında gündüz yaşanır.                                                                           10.Ay tutulmasında Dünya'nın gölgesi Ay üzerine daire biçiminde düşer.                                                11.Ekvator'dan kutuplara doğru sıcaklık azalır.        12.Ekvator çemberi,meridyenlerden ve paralellerden daha uzun olur.                                                                       Dünya'nın Geoit Şekline Bağlı Sonuçları                Dünya'nın geoit şekli nedeniyle,yer çekimi Ekvator'dan kutuplara doğru artar.                                                         Dünya geoit değilde küre şeklinde olsaydı,yer çekimi Dünya'nın her yerinde aynı olurdu.                           Dünya'nın geoid şekli nedeniyle Ekvator diğer paralellerden ve meridyelerden daha uzundur.Dünya küre şeklinde olsaydı,Ekvator çevresi (kutupları çevreleyen 2 meridye uzunluğu)birbirine eşit olurdu.                                          Ekvator çevresi = 40.077 km                                    Kutuplar çevresi = 40.009 km                                     Dünya'mız sadece karalardan oluşmamaktadır.Dünya'mızı incelediğimizde 5 değişik katmanla karşılaşırız.En dıştan en içe doğru bu katmanların sırasıyla;Hava küre,Su küre,Taş küre,Ateş küre ve Ağır küredir.                                Dünyamız belirli tabakalardan oluşmuştur.  Dünya çevreninde olan bir hava tabakası, su, yer kabuğu, magma ve çekirdekten oluşmuştur.

Dünya Katmanları

Hava küre:

Dünyamızın çevrenini saran ve dünya ile beraber dönen çoğunluğu gazdan oluşan tabakaya atmosfer başka bir deyişle hava küre denilmektedir.  Bu tabaka yeryüzünden itibaren kendi içinde de tabakalara ayrılır. Her tabaka kendi içinde değişik sıcaklıklar barındırmaktadır bu nedenle deözellikleri ve gaz yoğunlukları farklıdır. Bu bölgeler yukarıdan aşağı doğru; termosfer, mezosfer, stratosfer ve troposferdir. Troposfer; bulut, yağmur ve rüzgarın oluştuğu yeryüzüne en yakın olan tabakadır. Stratosfer; Kalınlığı 48 kilometre’dir. Ozon tabakası bu tabakada bulunmaktadır.Güneşin zarar veren tesirleri bu tabakada filtrelenir. Mezosfer; Takriben 45 kilometre kalınlıktadır. Sıcaklık -100 dereceye kadar sıcaklık düşer. Termosfer; Takriben 900 km. kalınlığındadır.

Su küre:

.....

Dünyamızın ¾’ü sular ile kapılıdır. Göller, akarsular, yer altı suları hidrosferi yani su küreyi oluşturur.

Yer kabuğu:

Takriben 60 km. kalınlığında olan litosfer yani yer küre, üzerinde yaşadığımız katmandır. Taş ve topraktan oluşmaktadır. Umman tabanlarında ince, karalarda daha kalındır. Litosferde çoklukla silisyum ve alüminyum bileşikleri bulunmaktadır. Bu nedenle litosfere, SİAL de denilmektedir. Yerkabuğu, püskürük kayaçlar, tortul kayaçlar ve başkalaşım kayaçlardan oluşmaktadır.

Ateş küre:

Yer kabuğunun hemen altından başlayan takriben 2.900 kilometrelik kalınlığı olan pirosfer başka bir deyişle ateş küre bulunmaktadır. Sıcaklık takriben olarak 2000C derecedir. Bütün maddeler ve bileşikler genelde erimiş haldedir. Erimiş halde olan bu koyu kıvamlı sıcak sıvıya magma denilmektedir. Magma içindeki ağırlıklı bileşikler, silisyum ve manganezyum’dur.

Çekirdek, Ağır küre:

Yerkürenin merkezinde ve kalınlığı 3.400 kilometrelik Barisfer başka bir deyişle ağır küre bulunmaktadır. Demir, nikel gibi maddelerden oluşur. Sıcaklık 4000-4.500 derecenin üstündedir. Her şey buhar halinde olsa da, büyük basınç olduğundan çekirdeğin katı olduğu düşünülmektedir.                          NOT:1-Çekirdek (Ağı küre,barisfer)

2-Ateş Küre (Ağır Küre,Barisfer)

3-Taş Küre (Litosfer)

4-Su Küre (Hidrosfer)                                                                          5-Hava (Atmosfer)